Қазіргі заманауи өркениетті мемлекеттердің басым көпшілігі зайырлылық қағидатына негізделген. Бұл – демократиялық, құқықтық, адам құқығы мен еркіндігін бірінші орынға қоятын мемлекеттердің басты ерекшелігі.
Зайырлы қоғам – бұл әртүрлі діндер мен сенімдерге құрметпен қарайтын, мемлекеттік басқару дінге емес, құқықтық-нормативтік жүйеге негізделген қоғам. Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-бабында: «Қазақстан Республикасы өзін зайырлы, құқықтық, демократиялық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады» деп нақты жазылған.
Алайда, соңғы жылдары елімізде зайырлылық қағидасына қайшы келетін кейбір жағдайлар байқалуда. Атап айтсақ: мектеп оқушыларының діни себеппен мектеп формасына қарсы шығуы; жастардың радикалды діни ағымдарға еліктеуі; әлеуметтік желілерде діни фанатизмнің таралуы; қоғамдық ортада радикалды діни әдебиеттердің заңсыз таратылуы. Мұндай жағдайлар қоғамның ішкі тұрақтылығына елеулі қауіп төндіруі мүмкін.
2023-2025 жылдар аралығында ҰҚК-нің мәліметтері бұл қауіптің нақты екенін дәлелдейді. Мемлекетіміздің қауіпсіздік пен тұрақтылықты сақтау бағытында белсенді әрекет етіп жатқанын көрсетеді. Бірақ, тек мемлекеттік шаралар жеткіліксіз — қоғам тарапынан да қолдау мен түсінік қажет.
Зайырлылықты насихаттаудың тиімді жолдары:
Білім беру жүйесінде дінтану пәнін күшейту: «Дінтану негіздері» пәнін барлық мектептерде міндетті ету; мұғалімдердің зайырлылық пен дін мәселелері бойынша біліктілігін арттыру.
Мемлекеттік ақпараттық саясат: теледидар, радио, әлеуметтік желілерде зайырлылықты насихаттайтын контентті көбейту; радикализм мен фанатизмнің зиянын көрсету.
Діни ұйымдармен диалог: мешіт, шіркеу, басқа діни ұйымдармен түсіністікке негізделген жұмыс; діни қызметкерлерге зайырлы заңдарды түсіндіру.
Жастармен жұмыс: мәдени-ағартушылық іс-шаралар; жастарға еркіндік, таңдау құқығы, ғылым мен білімнің маңызын түсіндіру.
Ата-аналармен байланыс: балаларға діни және азаматтық тәрбиені тең үйлестіру; үйде де дұрыс түсіндіру мәдениетін қалыптастыру.
Зайырлылық — тек мемлекеттің діннен бөлінуі емес, ол — еркіндік пен теңдіктің, қоғамдық келісімнің, ғылым мен білім дамуының негізі. Әрбір азаматтың сенімі — жеке іс. Ал, мемлекеттің тұрақты дамуы — баршамыздың ортақ мүддеміз. Сондықтан, зайырлылық ұстанымын дұрыс түсіндіру мен насихаттау — бүгінгі күннің басты талабы.
Дидар ЖЕТІМЕКОВА,
№6 ЖББМ қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі,
ақпараттық-түсіндіру тобының мүшесі.