Ежелден жаңару мен жақсылықтың бастауы, ырыс пен берекенің арқауы болған түркі тілдес мемлекеттердің ең ұлық мейрамы – Наурыз мерекесі биыл да 14-23 наурыз аралығында тойланады.
14 наурыз — Көрісу күні, яғни, Амал мерекесімен басталған айдың әр күні қазақ мәдениеті мен қоғамның байлығын және алуан түрлілігін көрсететін белгілі бір тақырып пен құндылыққа арналады. Наурызнама онкүндігі қайырымдылық пен мәдени шаралардан бастап, ұлттық салт-дәстүрлер мен экологиялық акцияларға дейін қоғамның барлық саласын қамтуға бағытталған.
Ал, 17 наурыз – Мәдениет және ұлттық салт-дәстүр күні. Бұл күн мәдениетті, өнерді және ұлттық құндылықтарды насихаттауға арналады. Дәл осы күні қаламыздың мәдени-сауық орталығында қала әкімі Айқын Қылышұлының қатысуымен бірнеше салт-дәстүр дәріптелді. Ұлттық бірегейлікті сақтап, мәдениетті дамытуда салт-дәстүрдің маңызы зор. Рухани құндылығымызға айналған салт-дәстүр мен әдет-ғұрыптың ұрпақтан-ұрпаққа жалғасын табуы, ұлт дамуының негізі екенін айтады. Түрлі мәдениет тоғысқан жаһандану кезеңінде ұлттық рух пен қасиетті сақтайтын салт-дәстүр мен әдет-ғұрып басты қызмет атқарады.
Әр ұлттың өзіндік болмысымен, тарихымен үндескен ұлттық құндылықтары сақталған. Ал, қазақ халқы салт-дәстүрге, әдет-ғұрыпқа бай халық. Әр заманның өзіне тән салты мен дәстүрі қалыптасқан. Біз ата-бабаның домбырасының үнімен, әсем әуендерімен, жыр-дастандарымен жеткізген рухани мұраға бай халықпыз.
Қазақ халқының әрбір салты мен дәстүрінің тәрбиелік мәні тереңде. Ұрпаққа адамгершілікті дәріптеу, ақыл мен білімге шақыру, үлкенді сыйлау сияқты насихатымен құнды. Нәресте болып өмірге келгеннен бастап қарттық шағына дейінгі аралықта орындалатын салт-жоралары жеткілікті. Мұның бәрі адам өміріне бей-жай қарамағандығының көрінісі.
Іс-шараның шымылдығын өңір басшысы Айқын Елеусізов құттықтау сөзімен ашып, ақжарма тілегін білдірді.
Сонымен, «Шаңырақ» күнін тойлау қарсаңында бала тәрбиесіне байланысты әдет-ғұрыптарға баланың дүниеге келген күнінен бері жүргізілетін тәлім-тәрбиелері кіреді. Сондай-ақ, қазақ халқының құдалық салт-дәстүрі көптеген ұрпақтар бойы сақталып келген бай мәдени мұрасы. Осыған орай, қазақтың салт-дәстүрлерінің бірі «Сырға салу» рәсімін № 7 жалпы білім беретін мектеп ұжымы өте жоғары деңгейде өткізді. Одан кейін ежелден қалыптасқан дәстүр бойынша, қазақ жұртында отау тігудің бірден-бір жолы – құда түсіп, қалың мал төлеп үйлену арқылы жүргізілді. Қазақ халқында қызын ұзату ғасырлар бойы желісін үзбей жалғасып келе жатқан өзіндік салт-дәстүрлердің бірі. Сахна төрінде № 3 жалпы білім беретін мектебінің ұжымы «Қыз ұзату» рәсімін тамаша өткізді.
Халқымыздың ғасырдан ғасырға жалғасып келе жатқан салт-дәстүрін дәріптеу, соның бірі отбасының басты қазығы, алтын тіреу діңгегі – бала. Сәби шыр етіп дүниеге келген сәтінен бастап ретімен орындалатын той-томалақтарының бірі – бесікке салу рәсімі. Дәл осы салтты, яғни, «Бесікке салу» рәсімін № 5 жалпы білім беретін мектебінің ұжымы дәріптеді.
Біз қазақ халқы әулет дәстүрін қастерлеп, дәстүрлік мұраларды насихаттап жүрген халықпыз. Қазақта «Тұсаукесер» рәсімі бар. № 1 жалпы білім беретін мектебінің ұжымы осы керемет рәсімді өткізді. Бұл тойда 4 бірдей нәрестенің тұсауы кесілді.
Тұсаукесер – қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрлерінің бірі. Бұл рәсім нәрестенің қадам басып, тәй-тәй жүре бастаған кезінде өткізіледі. Тұсаукесердің басты мақсаты – баланың өмір жолы ашық, қадамы нық, болашағы жарқын болсын деген ниет. Тұсаукесер рәсімінде баланың тұсауын ел арасында беделді, өмірден өз орнын тапқан, ақыл-парасаты мол адамға кестіреді. Жалпы, Наурыз мерекесінің жаңа тұжырымдамасы аясындағы «Шаңырақ» күні жалпыұлттық отбасылық құндылықтар мен кіршіксіз махаббат күніне айналды деуге әбден болады. Қазақтың салт-дәстүрімен ырымдап, кішкентай бүлдіршіндерінің тұсауын қаламыздың әкімі Айқын Қылышұлына кестірсек деген ниетпен Мұсатаевтар, Жетімековтер, Байтасовтар және Омаровтар отбасы келіпті. Тұсаукесер – қазақ халқының ұлттық құндылықтарының бірі. Бұл дәстүр тек қана рәсім емес, сонымен бірге, баланың болашағына деген үлкен сенім мен үміттің белгісі. Сондықтан, әрбір ата-ана баласының тұсауын кесерде оның тәрбиелік мәніне терең көңіл бөлгені дұрыс.
Бүгінде ұлттық дәстүрлерді сақтау мен жаңғырту – әрбір азаматтың парызы. Себебі, салт-дәстүр – ұлттың рухани тірегі, оны ұмыт қалдыру – өз тамырымыздан ажырау деген сөз. Сондықтан, қазақтың қонақжайлылығы, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсету, жеті атаңды білу, бала тәрбиесіндегі салттар мен отбасылық дәстүрлер әрдайым жаңғырып, келер ұрпаққа мирас болуы тиіс.
Қорытындылай келе, салт-дәстүрлерімізді дәріптеу – ұлттық болмысымызды сақтаудың кепілі. Әрбір қазақ азаматы өз дәстүрін біліп, құрметтеп, насихаттаса, елдің рухы биік, мәдениеті кемел болмақ.
Мөлдір ХАМИТҚЫЗЫ